«Λάθη» στα λεξικά

Το αλίευσα από το www.gnomikologikon.gr:

Μια παλιά αλήθεια που εμείς τώρα ανακαλύψαμε και -με μεγάλη χαιρεκακία- σας μεταφέρουμε:
Τα λεξικά έχουν λάθη! Ακόμα και τα πιο έγκυρα. Κανένα λεξικό δεν είναι απαλλαγμένο από τυπογραφικά λάθη, αβλεψίες, αδικαιολόγητες παραλείψεις, ανύπαρκτες λέξεις και, κυρίως, διαφορές με άλλα λεξικά στην απόδοση κάποιων λέξεων!

Παρουσιάζουμε εδώ μερικές αξιοσημείωτες διαφορές στην ορθογραφία λέξεων ανάμεσα στα πιο έγκυρα λεξικά: του «Μπαμπινιώτη», του «Κριαρά» του « Μανόλη Τριανταφυλλίδη» και του «Τεγόπουλου-Φυτράκη».(Μην εντυπωσιάζεστε, δεν ξεψαχνίσαμε μόνοι μας, λέξη προς λέξη, τα λεξικά αυτά).

* γλιτώνω – γλυτώνω. Προτιμούμε το γλυτώνω.
* λιώνω – λειώνω. Προτιμούμε το λειώνω αλλά χρησιμοποιούμε και το λιώνω.
* ξιπασιά – ξιππασιά – ξυππασιά. Προτιμούμε το ξιπασιά
* κτίριο – κτήριο. Προτιμούμε το κτίριο αλλά χρησιμοποιούμε και το κτήριο. Η λέξη αυτή έχει εξελιχθεί σε πεδίο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ των επαϊόντων
* παλικάρι – παλληκάρι. Προτιμούμε το παλικάρι.
* βρώμα – βρόμα. Προτιμούμε το βρόμα, χωρίς να μας πολυαρέσει.
* εγχείρηση – εγχείριση. Προτιμούμε το εγχείρηση.
* συνέταιρος – συνεταίρος. Προτιμούμε το συνέταιρος.
* κλωτσιά – κλοτσιά. Προτιμούμε το κλωτσιά.
* χειρούργος – χειρουργός. Προτιμούμε το χειρούργος.
* η προβλήτα αλλά και ο προβλήτας. Προτιμούμε το πιο σύγχρονο η προβλήτα.
* μείγμα – μίγμα. Προτιμούμε το μείγμα
* λόξυγκας – λόξιγκας- λόξυγγας. Προτιμούμε το λόξυγκας.
* φάκελος – φάκελλος. Προτιμούμε το φάκελος.
* κόκκαλο – κόκαλο. Προτιμούμε το κόκαλο.
* Και το αγαπημένο μας, με τις περισσότερες εκδοχές:
επιβαρυμένος – επιβαρημένος – επιβαρρημένος – επιβαρυμμένος:
Προτιμούμε το επιβαρυμένος

Αυτές είναι οι λέξεις στις οποίες φαίνεται να υπάρχει η μεγαλύτερη διασπορά διαφορετικών εκδοχών. Υπάρχουν και πάμπολλες άλλες για τις οποίες μεμονωμένα κάποια λεξικά προτείνουν την δική τους ιδιόμορφη ορθογραφία.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ο καθ’ όλα σεβαστός καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης στο προσφάτως (2009) εκδοθέν ετυμολογικό του λεξικό υποστηρίζει με άψογη επιχειρηματολογία τις εξής παλαβές ορθογραφίες: καθοίκι, τσηρώτο, ρωδάκινο, αγώρι, καρώτο και άλλα. (αγνοήστε τες)

Το κακό είναι ότι δεν μπορεί να βασιστεί 100% κανείς σε μια πηγή είτε αυτή είναι λεξικό είτε γραμματική. Πάντα υπάρχουν παροράματα, παραλήψεις, προσωπικές ερμηνείες, ανεφάρμοστες γλωσσικές επιλογές. Το λεξικό του Μπαμπινώτη, που είναι και το πιο πρόσφατο, είναι προβεβλημένο και δημοφιλές, αλλά έχουμε διαπιστώσει πως εκείνο που είναι γενικότερα αποδεκτό, σε κύκλους διορθωτών / κειμενογράφων / φιλολόγων / γλωσσολόγων κλπ, είναι το «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη» (διαθέσιμο και online), το οποίο φαίνεται να εκφράζει την πλέον «επίσημη» εκδοχή για την νεοελληνική ορθογραφία.
Και στο Γνωμικολογικόν, αυτό είναι το λεξικό που χρησιμοποιούμε περισσότερο, παρόλο που και εδώ δεν λείπουν κάποιες περίεργες ορθογραφίες με αποκορύφωμα το εκτρωματικό «γγαστρώνω» (ναι, με δύο γγ- στην αρχή της λέξης!)

Explore posts in the same categories: Γλώσσα